De map Leerzorg is een vervolg op het sensibiliserend infopakket 'Eerste hulp bij leerstoornissen' met de video 'Ik heet niet dom'. 

Dit project speelt in op een vraag van de CLB’s en de scholen. Enerzijds uiten meer en meer leerlingen met bijzondere noden een individuele zorgvraag. Anderzijds staan de leerkracht en zorg – of leerlingbegeleider voor de complexe taak om elk van die leerlingen in de klas de nodige aandacht en deskundige begeleiding te geven. Het CLB optimaliseert hiermee het verzekerd aanbod onder de vorm van schoolondersteuning bij de eerste lijnszorg voor leerlingen.

De nood aan interne klasdifferentiatie neemt toe. Dit project verplaatst de aandacht van de leerkracht die kennis overdraagt naar de leerling die kennis en vaardigheden verwerft en hierin ondersteund wordt door de leerkracht. De ontwikkelde materialen focussen op modellen en didactische werkvormen, waar de hele klasgroep baat bij heeft.

De CLB-medewerker, de pedagogisch begeleider, de leerkracht en het team leerzorg, de leerlingen met leerstoornissen en hun ouders vinden allen een aanbod in deze map.

Wat beoogt de map ‘Leerzorg’?

De deskundigheid vergroten van leerkrachten, CLB-medewerkers, zorgbegeleiders, leerlingbegeleiders, pedagogisch begeleiders, leerlingen en ouders.

Werkinstrumenten ter beschikking stellen die de leerkracht ondersteunen bij interne klasdifferentiatie en aanpak van leerlingen met een bijzondere hulpvraag.

De leerkracht didactische werkvormen bieden waarmee men elke leerling in de les kan betrekken, met bijzondere aandacht voor de verschillende beginsituatie en mogelijkheden.

De leerkracht achtergrondinformatie bezorgen die de bijzondere zorgvraag van leerlingen met leerstoornissen concretiseert.

De CLB-medewerker, zorgbegeleider, leerlingbegeleider of pedagogisch begeleider een werkinstrument bieden om de leerkracht te ondersteunen bij interne klasdifferentiatie en aanpak van leerlingen met specifieke leerstoornissen.

De leerling stimuleren de bijzondere hulpvraag beter te omschrijven en meer verantwoordelijkheid te nemen voor de eigen vorderingen in het leerproces.

De ouder die op zoek is naar hulp ondersteuning bieden bij de begeleiding van huiswerk en lessen.

Wat biedt de map ‘Leerzorg’?

Binnenklasdifferentiatie en integrale leerlingenzorg in de klas - Didactische fiches

Leerprocesgerichte fiches

Didactiekgerichte fiches

Managementgerichte fiches

Differentiatiegerichte fiches

De didactische fiches bieden de leerkracht sterk gestructureerde lesstrategieën en werkvormen voor interne klasdifferentiatie. De leerkracht kan hier onmiddellijk mee aan de slag.

Een klasondersteunende aanpak voor leerlingen met structuurzwakte -Structuurgroepen

Symptomen van structuurzwakte

Zelfbeeld van jongeren

Kleurstickers en ingekleurde lessenroosters

Orde in de boekentas

Agenda bijvullen en een weekplanning maken

Een avondplanning maken

Herhaling

Een reeks van activiteiten ondersteunt leerlingen met ‘structuurzwakte’ om zich vaardigheden eigen te maken die een positief effect hebben, zowel voor de individuele leerling als voor de klasgroep als geheel. De CLB-medewerker, een leerkracht, een zorg- of leerlingbegeleider kan leerlingen met structuurzwakte dit aanbod geven. In de praktijk blijkt dat wie ook de ouders kan betrekken een duidelijk effect ziet .

Thuis leren en studeren – Tips voor leerlingen en ouders

Algemene vaardigheden

Mijn boekentas - Hoe vergeet ik zo weinig mogelijk?

Hoe overzicht houden als ik van nature wanordelijk ben?

Hoe organiseer ik een werkplek waar ik snel en efficiënt kan werken?

Hoe plan ik de studietijd thuis?

Hoe studeer ik zelfstandig en toch nauwkeurig?

Specifieke leervaardigheden

Hoe studeer ik woordenschat?

Hoe krijg ik greep op spelling?

Hoe leer ik een dictee?

Hoe zie ik de structuur van een tekst?

Hoe maak ik een mindmap?

Hoe studeer ik teksten met ‘ZO KLAAR’?

Hoe studeer ik schema’s?

Hoe kan ik al die informatie uit een tekst onthouden?

Hoe leer ik uit het hoofd?

Hoe leer ik definities en samenvattingen?

Hoe maak ik een spreekbeurt?

Hoe bereid ik een openboekexamen voor?

Ouders van leerlingen met leerstoornissen zijn vragende partij om het studeren thuis bij te sturen en te ondersteunen. Leerlingen met leerstoornissen hebben meer sturing en ondersteuning nodig om zich de vaardigheden van het ‘leren leren’ eigen te maken. Ook bij leerlingen zonder bijzondere zorgvraag vergroten de studietips de leervaardigheden. De leerkracht, zorgbegeleider, leerlingbegeleider of CLB-medewerker krijgt vaak een rechtstreekse hulpvraag van ouders en leerlingen in verband met het werk thuis. De praktische fiches bieden een antwoord deze hulpvraag.

Iedereen gelijk? - Tips om positieve discriminatie te hanteren in de klas

Leerlingen met leerstoornissen en ernstige problemen met leren kunnen niet voldoen aan alle verwachtingen. Het voortdurend falen in de eigen ogen is een ernstige belasting voor de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. Positieve discriminatie is absoluut noodzakelijk om kinderen (met leerstoornissen) een succesvolle toekomst op school en in de maatschappij te geven. Dit deel biedt tips om ’het omgaan met verschillen’ te bespreken in de klas.

(Leer)stoornissen (her)kennen en aanpakken - Do’s en don’ts bij (leer)stoornissen

ADD

ADHD

Dyscalculie

Dyslexie

Dyspraxie

NLD

Biedt leerkrachten de kans om ‘stoornissen’ op korte tijd beter te herkennen en geeft tips voor de aanpak. Per stoornis is er één fiche met een opsomming van de meest opvallende kenmerken. Mogelijke sterke en zwakke kanten worden op een rijtje gezet. Problemen bij de verschillende vakken worden kort aangehaald. De achterzijde van elke fiche biedt een aantal tips voor ondersteuning in de klas.

Een ruimere kijk op de bijkomende problemen - Leren en leven met leerstoornissen

Weten en vergeten

Woordvindingsmoeilijkheden

Uur- en tijdsbeleving

Onhandigheid en fijne motoriek

Onhandigheid en grove motoriek

Organiseren en inpakken

Ruimtelijke oriëntatie

Opzoeken in alfabetische lijsten

Zelfbeeld en zelfvertrouwen

Snel afgeleid

Leerstoornissen hebben een grote impact op andere aspecten dan enkel lezen, spelling, reken- en wiskundevaardigheden. Een gebrek aan orde, steeds weer vergeten, motorische onhandigheid, … zijn maar enkele aspecten die elke leerkracht telkens weer confronteren met de vraag naar de motivatie en de competenties van de leerling met bijzondere noden. Deze fiches informeren en sensibiliseren de leerkracht, de CLB-medewerker en de ouder. Daarnaast stimuleren ze de leerling om probleembewust verantwoordelijkheid te nemen en vaardigheden aan te leren om zijn eigen problemen te leren oplossen.

CLB, school, leerling en ouders als team - Vragenlijsten als basis voor diagnostiek en handelingsplan

Vragenlijsten voor de klasleerkracht of klastitularis

Vragenlijsten voor vakleerkrachten secundair onderwijs

Vragenlijsten voor ouders en zorg- of leerlingbegeleiders

Vragenlijsten voor ouders en leerkrachten kunnen een duidelijker beeld geven van het probleem. Op basis van de gegevens uit de vragenlijsten kan de CLB-medewerker veel gerichter onderzoeken

Projectpartners

De materialen werden ontwikkeld binnen het CLB-project ‘Leerzorg’, ingediend in het kader van artikel 88 van het CLB-decreet. Het is een netoverschrijdend project, een samenwerkingsverband tussen het CLB van het Gemeenschapsonderwijs (Leuven – Tienen – Landen), het Vrij CLB (Leuven), Eureka Onderwijs en Eureka Die-’s-lekti-kus.

Projectverantwoordelijken

Georges Baeten, directeur CLB GO Leuven – Tienen – Landen

Laurent Thys, directeur vrij CLB Leuven

Anny Cooreman, coördinator vzw *Eureka*Onderwijs

Projectmedewerkers

Renate Kums, medewerkster CLB GO Leuven – Tienen – landen

An Willems, medewerkster vrij CLB Leuven

Greet Borremans, medewerkster CLB GO Leuven – Tienen – Landen

Els Van Doorslaer, medewerkster vzw Die’-s-lekti-kus

Projectgroep

Carlos Bekaert, directeur POC van de CLB’s GO

Rien Doll, medewerkster CLB-GO Leuven-Tienen-Landen

Marc Frederix, directeur CLB GO Hasselt

Prof. Dr. Pol Ghesquière, hoogleraar K.U. Leuven

Geert Pues, coördinator Mater Dei-instituut Leuven

Hilde Vanautgaerden, medewerkster VCLB Leuven

Marc Vanderlocht, medewerker VCLB Leuven

Kris Van Hul, provinciale ondersteuningscel Brabant VCLB

Tom Walgraeve, projectleider Trefpunt Leren & Studeren (VCLB Gent)

Departement Onderwijs

Eureka Onderwijs

Leerkrachten, leerlingen en hun ouders

Nalezers

Alle nalezers, speciale dank aan Prof. Dr. Annemie Desoete en Maggy Dekens

Tekeningen

George Alex Rodriguez Cala en uitgeverij Acco

Stuurgroep vzw Die-’s-lekti-kus

Peter Michielsens, Coördinerend Inspecteur-Generaal

Ann Verhaegen, namens het departement onderwijs

Dirk Francken, namens OVSG

Hugo Knaepen, namens VCOV

Mark Frederix, namens de raad directeurs CLB Gemeenschapsonderwijs

Nadine Feytens, namens ARGO

Mariane Vanooteghem, namens voormalig minister Marleen Vanderpoorten

Stefaan Jonniaux, namens de vrije CLB-koepel

Prof. Dr. Annemie Desoete, docent U Gent

Prof. Dr. Pol Ghesquière, hoogleraar K.U. Leuven

Raad Van Bestuur Vzw Die-’s-lekti-kus

Dirk Seresia, voorzitter

Anny Cooreman, ondervoorzitter

Luc Spooren, secretaris

Karen Denteneer, bestuurder

Veerle Van Praag, bestuuurder

Stijn Coninx, stichtend lid

Financiële en materiële steun

Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Departement Onderwijs

Cera

Lions Hertog Jan van Kortenberg

Lions Overpelt

Unibind

Zeiss

Kindergeluk

Leeftijdscategorie: kleuters (<6 jaar) , kleuters (<6 jaar) , basisonderwijs (6-9 jaar) , secundair onderwijs (12-14 jaar) , secundair onderwijs (14-18 jaar) , hoger onderwijs (18-24 jaar)

Diagnose: ADHD , ADHD , ADD , autisme/ASS , hoogbegaafdheid , dyscalculie , dyslexie , dyspraxie/DCD , NLD , Gilles de la Tourette , dysfasie , leerproblemen

Domein: leren studeren , leren studeren , organisatie klas en school , rekenen / wiskunde , socio-emotioneel , aandacht en concentratie , talen , lezen , schrijven , structuur , gedrag , motivatie , motoriek , spelling , visueel-ruimtelijk