Autisme

• figuurlijke taal letterlijk nemen
• geen, weinig, of net té opdringerig oogcontact
• kunnen moeilijk adequaat contact onderhouden met leeftijdgenoten in ongestructureerde situaties als speeltijd
• verstaan non-verbale signalen en lichaamstaal onvoldoende

Leerstofverwerking

• abstracte termen en regeltoepassing in wiskunde of talen
• hoofd- en bijzaken onderscheiden
• onthouden moeilijker wat hen niet interesseert
• weerstand tegen repetitieve opdrachten

Groepswerk en keuzeactiviteiten

• kunnen moeilijk kiezen
• moeite om rekening te houden met de groep

Organisatie en handigheid

• zelf moeilijk een 'stappenplan' bedenken of stappenplannen maken die (te) veel tijd en energie kosten
• zwakke visueel-ruimtelijke structuur
• traag en onhandig

Aandacht en concentratie

• snel zintuiglijk overprikkeld, zich dan volledig kunnen afsluiten
• overgevoelig voor geluiden
• zelf storend geluid produceren in stresssituaties
• traag werktempo

Aanpassingsvermogen en flexibiliteit

• moeilijkheden met overgangen en veranderingen
• last van onvoorziene en ongeplande situaties

Taal en communicatie

• goed in woordspelletjes
• vaak geestig en onderhoudend
• uitzonderlijk geheugen voor feitjes, details, cijfers, data, namen, …
• volgen graag regels, houden van afspraken
• lezen graag fantasierijke verhalen
• denken rechtlijning
• goed in gebruiken van visuele communicatie als beeldtaal, op maat gedetailleerde agenda's, stappenplannen, …

Leerstofverwerking

• denken rechtlijning
• onthouden gemakkelijk zinnen en moeilijke woorden, zelfs na één keer horen
• gemakkelijk nieuwe woorden leren, ook in vreemde talen
• sterk geheugen voor details
• interesse voor logische onderwerpen en computers

Piekvaardigheden

• sterk georiënteerd op eigen interessegebieden, daarin uitzonderlijk presteren
• bijzonder talent in muziek (absoluut gehoor) of tekenen (drie-dimensionele voorstelling en sterke detailwaarneming)

Sociaal-emotioneel

• sterk geheugen voor details
• erg loyaal
• sterk rechtvaardigheidsgevoel
• grote psychologische woordenschat

• trek eerst aandacht.
• laat afwerken waarmee hij of zij bezig.
• zorg dat het kind je kan zien .
• spreek het kind persoonlijk aan als een klassikale of groepsinstructie niet door hem of haar opgevolgd wordt.

Talige communicatie

• gebruik weinig woorden, korte zinnen.
• geef eenduidige opdrachten.
• vul figuurlijk taalgebruik aan met de letterlijke betekenis. 'Was je handen in het toilet, dus aan de wastafel bij de toiletten. '
• gebruik concrete taal, dus taal waarbij je een beeld kunt zien.
• vertraag je communicatiesnelheid.
• geef bedenktijd; indien ze na een tijdje niet reageren, herhaal dan letterlijk je boodschap.

Structuur in communicatie

• gebruik visuele hulpmiddelen zoals pictogrammen, tekeningen, dagplanning, weekschema,…
• gebruik stappenplannen en checklijsten voor complexe taken die weerkeren.
• spreek concreet af hoe het kind om hulp vraagt, bijvoorbeeld vinger opsteken, kaart met 'help' opsteken, …

Organisatie van klasactiviteiten

• organiseer individueel werk tijdens groepswerk
• ('working apart together'-systeem) en/of duidelijke (liefst gevisualiseerde) rolverdeling.
• geef eigen hoekje voor materiaal.
• plaats in de klas van waaruit overzicht mogelijk is of met weinig prikkels.

Sociale activiteiten/omgeving

• stel een buddy of een vriendgroep aan.
• bied een afkoelplekje.
• duid persoon aan die de leerling kan aanspreken bij conflicten.
• structureer de speeltijd

Talige communicatie

Gebruik geen:

• figuurlijk taalgebruik zoals 'Open je geest!',
• dubbelzinnig taalgebruik zoals 'Schitterend!' terwijl de toets slecht was,
• negatieve boodschappen en verboden zonder duidelijkheid over wat wel moet zoals 'Stop daarmee!' (waarmee?),
• vage, open vragen zoals 'Waarom doe je dat?',
• opdrachten in vraagvorm zoals 'Kan je eens aan het bord komen? (ja, ik kan).

Communicatie bij conflicten en problemen

• vragen naar 'waarom'.
• veel uitleg geven, lange zinnen gebruiken.
• steunen op non-verbale taal om emotie duidelijk te maken zoals boos kijken.
• argumenteren om gelijk te krijgen.
• eindeloos discussiëren.

Organisatie van klasactiviteiten

• veranderingen zonder duidelijke verwittiging.
• een sterk wisselende en onvoorspelbare organisatie.
• te veel eigen keuzes en zelfsturend gedrag als projectwerk en hoekenwerk.

Sociale activiteiten/omgeving

• geïmproviseerde sociale activiteiten zonder gestructureerd alternatief.
• veel lawaai, weinig visueel overzicht, te grote fysieke nabijheid van onbekenden.
• groepswerk zonder duidelijke structuur.
• lege en vrije momenten zelf laten invullen zonder hulp bij keuze.
• steeds meer ingaan op toenemende eisen voor individualisering. Beter is dat de omgeving meer structuur biedt, zodat de leerling meer overzicht krijgt en minder door angst overspoeld wordt